शाळा व्यवस्थापन समिती रचना, निवड व कार्य

 

शब्दांच्या जाती मराठी | Shabdanchya Jaati Marathi |

शब्द म्हणजे काय?

शब्द हा वाक्यातील महत्वपूर्ण घटक आहे. कोणत्याही अर्थपूर्ण वर्ण समूहाला शब्द असे म्हणतात.

शब्दांच्या जाती म्हणजेच शब्दांचे प्रकार होय. वाक्यात जे शब्द येतात त्यांची वेगवेगळ्या प्रकारची कार्ये असतात त्यांच्या कार्यावरून त्यांना वेगवेगळी नावे दिलेली आहेत त्याला शब्दांच्या जाती असे म्हणतात.

शब्दांच्या जातीचे दोन प्रकार पडतात : 

1) विकारी शब्द 

2) अविकारी शब्द 

1) विकारी शब्द  

वाक्यात उपयोगात येतांना ज्या शब्दांच्या मूळ रूपात लिंग, वचन, विभक्तीने बदल होतो त्या शब्दांना विकारी शब्द असे म्हणतात.

थोडक्यात – विकारी म्हणजे बदल घडणारे. 

विकारी शब्दांच्या जाती 

नाम 

सर्वनाम 

विशेषण 

क्रियापद 

2) अविकारी शब्द  

वाक्यात उपयोगात येतांना ज्या शब्दांच्या मूळ रूपात लिंग, वचन, विभक्तीने बदल होत नाही त्या शब्दांना अविकारी शब्द असे म्हणतात.

थोडक्यात – अविकारी म्हणजे बदल न घडणारे. 

<script async src="https://pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js?client=ca-pub-3153504779014806"

     crossorigin="anonymous"></script>

<ins class="adsbygoogle"

     style="display:block; text-align:center;"

     data-ad-layout="in-article"

     data-ad-format="fluid"

     data-ad-client="ca-pub-3153504779014806"

     data-ad-slot="2328094524"></ins>

<script>

     (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});

</script>

अविकारी शब्दांच्या जाती : 

क्रियाविशेषण अव्यय

शब्दयोगी अव्यय

उभायन्वयी अव्यय

केवलप्रयोगी अव्यय 

मराठी व्याकरणामध्ये शब्दांच्या आठ जाती आहेत.

१) नाम

२) सर्वनाम

३) विशेषण

४) क्रियापद

५) क्रियाविशेषण

६) शब्दयोगी अव्यय

७) उभयान्वयी अव्यय

८) केवलप्रयोगी अव्यय

        

१) नाम : वस्तू, व्यक्ती, स्थान, पदार्थ यांचे ठेवलेले नाव म्हणजेच “नाम” होय.

उदाहरणार्थ : मुंबई , राम ,पुस्तक.

२) सर्वनाम : नामाऐवजी वापरल्या जाणाऱ्या शब्दास “सर्वनाम” असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ : मी, तो, तू, ते, स्वतः, तुम्ही, हा , कोणी, जो.

३) विशेषण : नामाबद्दल विशेष माहिती सांगणारा शब्द म्हणजे “विशेषण” होय.

उदाहरणार्थ : छोटा , मोठा , चांगला ,कठीण , वाईट.

४) क्रियापद : या शब्दातून क्रिया (कृती) व्यक्त होते किंवा जे शब्द स्थिती व्यक्त करतात त्या शब्दांना “क्रियापद” म्हणतात.

उदाहरणार्थ : चालणे, बोलणे, ऐकणे.

५) क्रियाविशेषण : वाक्यातील क्रियापदाविषयी विशेष माहिती सांगणाऱ्या शब्दास “क्रियाविशेषण” असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ : वारंवार , खूप , नेहमी,  दररोज , नित्यनेमाने.

६) शब्दयोगी अव्यय : नाम किंवा सर्वनामाच्या पूर्वी ज्या शब्दांचा उपयोग केला जातो त्यास “शब्दयोगी अव्यय” असे म्हणतात. नाम किंवा सर्वनामाचा दुसऱ्या शब्दांशी संबंध पूर्वस्थितीने दर्शवला जातो.

उदाहरणार्थ : बसल्यामुळे, परवा ,केव्हाच.

७) उभयान्वयी अव्यय : दोन किंवा अधिक शब्द किंवा वाक्य जोडणारे शब्द “उभयान्वयी अव्यय” म्हणून ओळखले जातात

उदाहरणार्थ :  त्यासाठी, व , आणि, शिवाय, परंतु.

८) केवलप्रयोगी अव्यय : एखादी तीव्र भावना किंवा आश्चर्य व्यक्त करण्यासाठी जो शब्द वाक्यामध्ये वापरला जातो त्यास “केवलप्रयोगी अव्यय” असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ :  अरेरे, बापरे, शाब्बास.

व्हिडीओ पहा 👇